İş Sözleşmesinin İşçi Tarafından Haklı Nedenle Feshi
Av. Ramazan Bayram / Aralık 2022
Haklı Fesih Nedir ?
İşçinin işverenle arasında bulunan iş akdini haklı nedenle fesih hakkı 4857 sayılı Kanunun 24.maddesi uyarınca düzenlenmiştir. Haklı nedenle fesih genel tanımıyla sözleşmenin devamının işçi açısından beklenemeyecek zorluğa sebep olması, işçinin sözleşmeden ya da kanundan doğan haklarının yerine getirilmemesi durumunda, işçi tarafından iş sözleşmesinin tek taraflı irade beyanı ile sona erdirilmesi halidir. İşçi burada iş sözleşmesinin sona erme hallerinden bildirimsiz derhal fesih hakkını kullanmaktadır. İş sözleşmesinin haklı nedenle feshinde, fesih iradesinin karşı tarafa yöneltilmesi yeterlidir.
Haklı Fesih Sebepleri Nelerdir?
4857 sayılı İş Kanunun’un 24.maddesi uyarınca sağlık sebepleri, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri ile zorlayıcı sebepler işçinin haklı nedenle fesih sebepleri olarak sayılmıştır. Özellikle ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ile benzerleri başlığında sayılan işçinin haklı fesih sebepleri uygulamada sıklıkla görülmekte olup geniş bir uygulama alanına sahiptir. Örneğin işçinin ücret ödemelerinin sürekli olarak geciktirilmesi, işçiye karşı işverenin onur kırıcı hakaret ve davranışlarda bulunması, işçinin hak edişlerinin eksik ödenmesi, kanuna aykırı uygulamaların bulunması gibi hallerde işçi, iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilecektir. Diğer yandan haklı fesih nedenlerinin bazılarının kullanılması altı günlük süreye tabi olup iş sözleşmesinin bu nedenlerden ötürü feshedilebilmesi için altı günlük süreye uyulması gerekmektedir.
İş Sözleşmesinin Haklı Nedenle Feshinin Sonuçları
İş sözleşmesinin işçi tarafından haklı nedene dayalı olarak derhal feshinin en önemli sonucu işçi açısından kıdem tazminatı hakkına hak kazanılmasıdır. Bu durumda işçi iş sözleşmesini feshederken kıdem tazminatını ve varsa diğer alacaklarını (fazla mesai, ücret, ulusal bayram genel tatil ücreti gibi) işverenden talep edebilecektir. Kıdem tazminatı ve diğer hak edişlerinin doğru hesaplanması, işçinin hak kaybına uğramaması için önem taşımaktadır. Zira uygulamada işçi tarafın gerçekteki hak edişinin çok daha aşağısı bir bedel karşılığında işvereni ibra ettiği görülmektedir. Dolayısıyla bu konuda işçi tarafın, hak kaybına uğramamak için iş davası avukatına danışmasını tavsiye etmekteyiz.
İş Sözleşmesinin Haklı Nedenle Feshi Halinde İhbar Tazminatı
İş sözleşmesinin hangi gerekçeyle olursa olsun işçi tarafından feshi halinde, işçi ihbar tazminatına hak kazanamayacaktır. İhbar tazminatı işveren tarafından işten çıkarılan işçiye ödenmesi gereken bir tazminattır. Aynı yönde Yargıtay 9.Hukuk Dairesi vermiş olduğu bir kararında, “İhbar tazminatı, belirsiz süreli iş sözleşmesini haklı bir nedeni olmaksızın ve usulüne uygun bildirim öneli tanımadan fesheden tarafın, karşı tarafa ödemesi gereken bir tazminattır. Buna göre, öncelikle iş sözleşmesinin Kanunun 24 ve 25. madde yazılı olan nedenlere dayanmaksızın feshedilmiş olması ve Kanunun 17. maddesinde belirtilen şekilde usulüne uygun olarak ihbar öneli tanınmamış olması halinde ihbar tazminatı ödenmelidir. Yine haklı fesih nedenine rağmen işçi ya da işverenin 26. maddede öngörülen hak düşürücü süre içinde fesih yoluna gitmemeleri halinde sonraki fesihlerde karşı tarafa ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü doğar. İhbar tazminatı iş sözleşmesini fesheden tarafın karşı tarafa ödemesi gereken bir tazminat olduğu için, iş sözleşmesini fesheden tarafın feshi haklı bir nedene dayansa dahi, ihbar tazminatına hak kazanması mümkün olmaz.” hükmüyle ihbar tazminatına ilişkin uyuşmazlığı karara bağlamıştır.
İş Sözleşmesinin Haklı Nedenle Feshinin İspati
Hukukumuzda dava konusu olan bir uyuşmazlık ile ilgili iddia sahibi olan tarafın iddiasını ispat etmesi gerekmektedir. Bu kural iş sözleşmesinin haklı nedene dayalı olarak feshinde de geçerli olup uyuşmazlık halinde işçi taraf iş sözleşmesini haklı nedenle feshettiğini ispat etmelidir. İşçi haklı nedenle feshi tanık, iş yeri kayıtları, maaş bordroları, sgk kayıtları gibi bir çok delil ile ispat edebilir. Ancak burada üzerinde durulması gereken ve önemli olduğunu düşündüğümüz bir husus işçinin iş akdini feshetmesi halinde fesih nedenine bağlılığıdır. Bu halde işçi iş sözleşmesini hangi nedenle feshettiğini belirtmiş ise artık o nedenle bağlı olup sonradan fesih nedenini değiştiremeyecektir. İşbu durumun istisnası ise işçinin iradesinin feshada uğramasıdır. Örneğin işçi tarafa zor ve baskı kullanmak suretiyle istifa metni imzalatılmış veya ibraname gibi başkaca evraklar imzalatılmış ise bu hukuki işlemlerin bir geçerliliği olmayacaktır.
Bayram & Erdağ Partners Avukatlık Bürosu olarak iş sözleşmesinin haklı nedenle feshinde işçi müvekkillerimize; iş akdinin haklı nedenle feshi, ihtar çekilmesi, arabuluculuk başvurusu ve görüşmesi, dava vekilliği ve hukuki danışmanlık hususlarında hizmet vermekteyiz.
